آموزش و یادگیری
آموزش به معنی ترتیب دادن شرایط یادگیری است. عمل آموزش دادن در یک تعبیر خاص از توصیف شرایط مورد نیاز برای یادگیری مشتق میشود. این شرایط باید به صورت گام به گام پیش برود به نحوی که در هر گام توانایی که درست در چند لحظه قبل توسط یادگیرنده کسب شده، الزامات یادداری یا حفظ این تواناییها و موقعیت محرک مشخصی که برای مرحله بعدی یادگیری ضروری است، باید مورد توجه قرار گیرد. در کلیترین تعبیر هدف آموزش ارتقاء سطح یادگیری یادگیرندگان میباشد (گانیه[1]، 1393: 43)، مفهوم یادگیری از دیدگاه نظریههای روانشناختی، به عنوان تغییری پایدار در عملکرد انسان یا عملکرد بالقوه وی تعریف میشود (رایسر و دمپسی[2]، 1397: 69)، گانیه معتقد است یادگیری تغییری است که در توانایی انسان رخ میدهد و برای مدتی باقی میماند و نمیتوان آن را به سادگی به فرآیندهای رشد و نمو نسبت داد (گانیه، 1393).
رفتارگرایان یادگیری را تغییر در رفتار میدانند، در این تعریف تأکید روی رفتار و پاسخ قابل مشاهده است. شناختگرایان یادگیری را تغییر در رفتار و فرآیندهای ذهنی تعریف کردهاند. سازندهگرایان، که رویکرد پژوهش حاضر بر مبنای آن است، بر این باورند که یادگیری خلق معنای شخصی است به عبارت دیگر هنگامی که افراد در برخورد با موقعیتهای شناخت به معرفت و آگاهی درباره یک پدیده دست یافتند، یادگیری صورت گرفته است (رضوی، 1392). در نظریه ارتباطگرایی[3] که برای اولین بار درسال 2006 توسط زیمنس[4] ارائه گردید و در واقع مکمل نظریههای سنتی (رفتارگرایی[5]، شناختگرایی[6] و سازندهگرایی[7]) در عصر دیجیتال و اینترنت میباشد، یادگیری عبارت است از فرآیند خلق گرهها و ارتباطهای جدید، به عبارت دیگر یادگیری فرآیند شکلدهی و شکلگیری شبکههاست. پنج عنصر گره[8]، ارتباط (تعامل)، شبکه، زیستبوم[9]، عناصر فشار و عناصر برانگیزنده، در این نظریه وجود دارد (زیمنس، 1392).
Fn [1]. Gagne
Fn [2]. Reiser & Dempsy
Fn [3]. Connectivism
Fn [4]. Siemens
Fn [5]. Behaviorism
Fn [6]. Cognitivism
Fn [7]. Constructivism
Fn [8]. Node
Fn [9]. Ecology
منابع:
رایسر، رابرت ای و دمپسی، جانوی. (1397).طراحی و تکنولوژی آموزشی، روندها و مسائل. مترجمان مرتضی کرمی و جواد غلامی. تهران: آییژ. (تاريخ انتشار اثر به زبان اصلي 2007، ویرایش دوم).
رضوی، سیدعباس. (1392). مباحث نوين در فناوري آموزشي. اهواز: انتشارات دانشگاه اهواز.
زیمنس، جورج. (1392). مبانی نظریه ارتباطگرایی: دانش و یادگیری. مترجم حسین اسکندری. تهران: آوای نور. (تاريخ انتشار اثر به زبان اصلي ــــــ).
گانیه، رابرت میلز. (1393). شرایط یادگیری و نظریه آموزشی. مترجم جعفر نجفی زند. تهران: انتشارات رشد (تاريخ انتشار اثر به زبان اصلي 1985، ویرایش).